Sunday, October 28, 2007

Hambang Kihuoisiem Nam

- S. Thangboi Zou

Khaile, Unau igintat loupi in kawl ah ni hingsuoh in Zoheisa hing pah khe kia ta hi. Mitampiin Zoheisa atummang ata de aw ina chi lai un agim namtui nou jelsah ding in Shillong a Zou momnoute lai ah hing leng kiata hi.

Shillong a Zoutate kum 20 val bang naki teng ta a, Pasian hepina toh kumchin in kiem lam sang in pun lam imanaw deu deu uhi. Tualeh Pasian biehna hattuom bang 2/3 ki umthei ta a, ‘social solidarity’(khotang kipumkhatna) ding in sil deihuoipi khat hisih nanleh tunitan chieng in Shillonga Zou nam ading in bangma asietna um non sam lou in, kipah ahuoi mama hi.

21st Century ah itung ta ua, tuami zong Shillong city sung a um kihi nalai hi. Innlam a uleh nau ten hing galdot uleh eite amauh sanga lungsim lien jaw leh piching jaw, laisiem leh pil jaw leh hindan khosah tangkang jaw ding in ahing gingta ding ua, zong ang ngaisut ma uhi. Tunitan a kimudan in, I nam sung uah, Shillong a umte akithu tuoh pen leh nationalism (nam itna) lien neipen a kigen nalai ahi. Khenkhat in geel leh imawl thit thet gam jieh ua kithutuoh thei ahi uh ang chi kha mai thei uhi. Hinanleh, tuabang hiloujaw in, kipumkhat khu mipilte um ding dan mawng ahia, mipilten kisiet kibal chite ngolna in ki la a, tuajieh in eite pen lungsim lien leh piching ihi uh chi kimaitang phat na lou in igen ngam uhi.

Tambang kaal ah nopni-dani in zong ki huoidan isiem pan pan ta ua, imi-isa beidong belding neiloute sulum tu, dawnjangtu leh henemtu in ipang limlem thei ta ua, tuate jieh in zong Pasian iphat uhi.

Hinanleh, sil ahoi ding apha ding chi a itheikham a ibawl isep lai in aningkoi khat ah mikhat leh ni asoisel ding naki um thei veve hi. Tuabanah, miten bang bawl bang sem nanleh, thei khahpi lou, kithuopi (cooperate) nuomlou, tha leh zung hisih nanleh kamsiem kamnem beh a zong ana hanthawn nuomlou, atantawh a ki hun giep sah ki um nalai veve hi. Society ah tuabangte a um jel ding mawng ma khat in koi thei ahia, hinanleh tuabang mite hikhah ding pen nang leh kei ading in sil dahuoi khat ahi lel hi. Silkhat phot ah soiselna, ginlelna(doubt) um ding mawng ahia, criticism(nielkalna) pen ahoilam (constructive) ahi ding hi. Tuanah khantouna hing um thei pan ding hi.

Bangteng hileh, akoipou – family, student, etc. tamna um teng teng ajieh (purpose) khat nei chiet a ki um ahia, koimata society adia kihing pumpang hituon lou hi. Student ten zong ahithei tan a ihun manpha tahte kipekhie (sacrifice) kibawl a khotang leh mipi buoina hasatna a pan kila ham ham ahi chi manghil sih va ui. Tuazieh in koipou in heimun pou ah ium tazong un I hina (identity) uh thei zing chiet in, ngaisah chiet leh kibuol chiet hamham ulei dei huoi mama ding hi. Kithupisah a ingentang a hinsawm ua hileh dachieng in vangsiet-vangphat itung ah hingtung taphut mawh leh imi-isa ten ang theipi khah lou ding pen sil jauhuoi vawt hithei hi. Shillong a inam tahsa-hagau a kipunkhawm nate- ZSP, ZWA, ZWS leh ZPC chite ah theikham kham in ki hel chiet ulei silhoi bawl khat isuoh mai ding uhi.

Tuajieh in unau imi-isa ma ngaisah in bel chiet in phungvuo chiet ulei eite zong ami zalai ah zoheisa bang in ipah zing ding ua, tuabanah ki-it kingai leh aki huoisiem nam te ihing hi ta ding uhi. Lungdams.
(This article is taken from the Editorial column of Zoheisa, 2007)

1 comment:

  1. Great to see more blogging from our society!

    Keep the pen busy!

    ReplyDelete